Pirinç Alaşımı Kısa Tarihçesi, Özellikler ve Kullanım Alanları

Pirinç(alaşım) Nedir? Kısa Tarihçesi ve Özellikleri

 Pirinç bir metal alaşımıdır, pirinç elde etmek için bakıra çinko katmanız gerekmektedir. Ve içindeki çinko oranları değiştikçe alaşımın özellikleri değişir. Bu şekilde farklı oranlarla elde edilen alaşımlar farklı amaç ve endüstrilerde kullanılmaktadır. Genellikle tok ve kolay işlenebilirdir. Bakır ve çinko oranlarının değişimine göre daha yumuşak veya daha sert bir pirinç elde edilebilir. Bu sayede kırılganlık ve sağlamlık istenilen düzeye çekilebilir. Örnek vermek gerekirse en popüler pirinç alaşımı türlerinden birisi olan alfa pirinç yüzde 35 oranından az çinko içerir. Bakır kırmızı renkli bir metaldir ve bu alaşım oluşumu sırasında renk değiştirir, içine eklenen çinko oranındaki artışa bağlı olarak rengi gittikçe sarıya çalar. 

 Günümüzde Türkiye’nin doğusuna denk gelen bölgede milattan önce 3000 yıllarında bronzun nasıl yapıldığını bilen metal işçileri bazı zamanlarda farkında olmadan da olsa pirinç yapıyorlardı. Bunun en önemli sebebi ise kalay ve çinko bulunan kaynakların genellikle yakın olmasından ortaya çıkan, bilinçsizse yapılan farklı karışım oranlarına sahip alaşımlardı. Milattan önce 20 yılları civarındaysa artık pirinci ayırt edebilmeye başlamış olan metal işçileri Akdeniz çevresinde bu malzemeden madeni paralar ve süs eşyaları yapmaya başladı. 

 Her ne kadar pirinç bu kadar erken elde edilmeye başlanmış bir alaşım olsa da ancak 1781 yılında İngiltere’de patentlendi. Ancak yoğun olarak 1500 yıldan fazla süredir Almanya ve Hollanda da üretimi yapılmaktadır.

Ateşli Silahlarda Pirinç Alaşımının Başarısı

Ateşli silahlarda pirinç alaşımı ilk olarak kovan yapımlarında kullanılmaya başlandı. Sağladığı yüksek başarının ardından bu teknolojik gelişim otomatik silahların ve seri şekilde silahları ateşleyebilmenin önünü açtı. Pirinç alaşımı diğer metallerle sürtünme sırasında kıvılcım çıkartmadığından dolayı silahlarda daha sık tercih edildi. Düşük sürtünme özelliği ise daha hızlı besleme ve ateşleyebilmeyi sağladı. Ateşleme esnasında parçalanmayan pirinç oldukça verimliydi. Bu şekilde silahların ömrünü de uzatıyordu.

Geri Dönüştürme Yöntemi

Geri dönüşümü kolay olmasından dolayı bugün neredeyse yüzde 90 oranında kullanılmış pirinç alaşımlı malzemeler geri dönüştürülebilmektedir. Pirinç alaşımı ferromanyetik olmadığı için güçlü bir mıknatıs yoluyla pirinçten hurda demir ve nikel kolaylıkla ayırt edilebilmektedir. Daha sonra ise pirinç hurdası eritilir, eritilen alaşım yeniden dökülerek kullanıma hazır hale getirilmek için işlenilebilir.

Pirinç Alaşımı Erime Sıcaklığı

Birden fazla pirinç alaşımı olduğu için bu alaşımların özelliklerine göre 40 dereceye kadar erime noktasında farklılık gösterebilir. (900-940°C) 

Pirinç Kullanım Alanları

Kıvılcım çıkartmamasından dolayı kıvılcımdan kaçınılması gereken tüm ortamlarda pirinç en güvenli seçeneklerden birisidir. Bu sebeple yanıcı ve patlayıcı tehlike bulunan ortamlarda pirinçten yapılmış malzemeler kullanılır.

Romalılar pirinç alaşımını kalkanlarda, zırh yapımlarında, altın görünümlü olmasından dolayı mücevherlerde kullandılar.

Günümüzde ise yaygın olarak sıhhi tesisatlarda, kilitlerde, kapı kollarında, musluk vanaları ve valflerde kullanılır.